Uyku Çeşitleri ve Da Vinci Uykusu

Uyumak her gün bayıla bayıla yaptığım bir etkinlik. Ancak normal bir insana göre çok daha fazla süre uyku ile haşır neşir olduğumdan bu duruma bir son verme zamanının geldiğini düşündüm. Bu yüzden daha önce araştırıp da denemeyi gözümün almadığı Da Vinci Uykusu‘na daha yakından bakmaya karar verdim.

Çevremizde uykusu ağır, hafif, kestirmeyi seven kısacası çeşit çeşit insan tipi var. Örneğin; top patlasa, dürtüldüğü ya da ortamda yüksek ses olduğu halde uyanmayan insanlar var. Benim gibi gece uyuyamayan, gece insanları grubu var.. İşte çeşit çeşit uyku insanı olduğu gibi uyuduğumuz zamanlara göre de şekillenen uyku çeşitleri var.

insanoğlu çok garip; 2’de yatıp 5.30’ta nasıl dinç kalkabilir bir kişi? normalde en az 10 saat uyumam gerek benim. isviçre uyuma deney yap.

— Güven Turan (@benolmeden) 4 Aralık 2015

Serdar Kuzuloğlu‘nun da uyku hakkında blog‘unda güzel bir yazısı var. Yazısında hayatımızın 23 yılının neden boşa geçtiğini ve o da benim gibi gece oturmayı seven biri olarak uyuma zamanları gibi uyku hakkında birçok noktayı kaynaklarıyla ele almış. Yazının sonunda da benim yazımın asıl konusu olan Da Vinci uykusundan bahsetmiş.

“Ben denemedim ama deneyenlerden pek de kolay olmadığını duydum. Hayatına en çok şey sığdırmayı başarmış insanların başında gelen Leonardo da Vinci’nin sırrı bu uyku düzeninin kazandırdığı zaman ve hediye ettiği duru zihinmiş diyorlar.”

REM ve NREM Uykusu

Konuyu daha iyi anlamak adına REM ve NREM kavramlarının ne olduğundan kısaca bahsetmem gerek sanırım. NREM (non-Rapid Eye Movement), uykunun %75’lik bölümünü oluşturmakta. Bu aralıkta görülen rüyalar ise belleğe yollanmadığından hatırlanamıyor. Önemli olan kısım ise REM (Rapid Eye Movement) denilen ve uykunun %25’lik bölümünü kapsayan süre. Hatırladığımız rüyalar da işte bu uyku sırasında gördüklerimiz. Rüya görürken uyandırılan, “Ne güzel rüya görüyordum ne uyandırıyorsun be!” diye çemkiren insan REM uykusundan uyandırılmış oluyormuş ve rüyası, daha doğrusu REM uykusunu tamamlayamadan uyandığından gün için yorgun ve halsiz hissetmekteymiş.

Yani, 8 saatlik bir uykunun yaklaşık 1.5-2 saati REM, kalanı ise at çöpe diyebileceğimiz NREM’den oluşuyor. Bilim adamları, deney farelerinin REM uykuya geçmesini engelleyip hayvanların bir, iki hafta sonra öldüklerini gözlemlemişler.

Tek Fazlı Uyku (Monophasic Sleep)

Tek fazlı uyku, dünyadaki çoğu insanın gerçekleştirdiği ve insanlar tarafından “normal” olarak nitelendirilen, günün bir bölümünün uykuda diğer bölümünün uyanık olarak geçirildiği uyku türü. Akşam yat, sabah kalk şeklindeki 8 saatlik bu uyku günün %33.3‘üne denk geliyor.

İki Fazlı Uyku (Biphasic Sleep)

Bunun üzerine bir de öğle uykusuna yatarsanız eğer bu da Biphasic Sleep oluyor. 5 saat ana uyku, 1.5 saat kestirme ya da 6 saat ana uyku 20 dakika kestirme şeklinde uygulanıyor.

Çok Fazlı Uyku ya da Da Vinci Uykusu (Polyphasic Sleep-Da Vinci Sleep)

Çok fazlı uyku, kısaca uyku halini bölme durumu. Yani yat-kalk olayı bu uykuda sıklıkla tekrarlanmakta. Uygulaması oldukça zor olduğundan pek tercih edilmemekte ama başarılabildiğinde de yaşam kalitesini fazlasıyla yükselttiği anlaşılmış bir uyku türü.

* Leonardo da Vinci, Thomas Edison, Napoléon Bonaparte ve Winston Churchill gibi kişilerin bu yöntemle uyudukları bilinmekteymiş.
* Nikola Tesla gece sadece 2 saat uyurmuş.
* Mozart, gece 1’e kadar beste yapar, ardından sadece 5 saat uyuyup saat 6’da tekrar beste yapmaya dönermiş.
* Günlerce süren yelkenli yarışlarında sporcular, astronotlar ve Amerikan Deniz Piyadeleri de bu yöntemi kullanıyormuş.
* Erdal Demirkıran da “Sadece Aptallar 8 Saat Uyur” kitabında yine bu konudan çok uyumanın gereksizliğinden bahsediyordu. Okumanızı tavsiye ederim.

Çok Fazlı Uyku da Everyman, Dymaxion ve Uberman olmak üzere üçe ayrılıyor. Burada ben Uberman uykusundan bahsetmek istiyorum.

Uberman Uykusu

Dahi uykusu, süper insan uykusu da denilen Uberman uykusundaki “Uberman”, Almanca “Übermensch” kelimesinden gelmekte. Bu uykuda, gün içinde 4 saatte bir (yani 6 defa) 20 dakika kestirmelerle günde sadece 2 saat uyunuyor. Böylelikle yaşamak için size 22 saat kalıyor! Düşününce ne güzel değil mi? Ama bunu yapmak o kadar da kolay değil tabii.

Şimdi diyeceksiniz ki, ne ara dalacaksın da, derin uykuya geçeceksin vs. bir ton zaman geçmesi lazım. Aslında durum pek de öyle değilmiş. Tek fazlı uykuda evrelerden en önemlisi daha önce bahsettiğim REM, ama tek fazlıda derin uykuya geçmek için gereğinden fazla zaman harcanıyormuş, çok fazlıda ise uyku evreleri arası hızlı geçişler yapılmakta. Yani yatar yatmaz derin uykuya geçiş durumu söz konusu. Beyin hızlı uyku sürecine giriyor ve uyum sağlamayı öğreniyor bir şekilde.

Da Vinci Uykusunun Etkileri: Sürekli evdeyseniz yapılır diyelim de dışarı gittiniz diyelim… Okul, iş durumları nasıl olacak? “Hocam izninizle ben bir 20 dakika uyuyorum.” Uygulamak zor demiştim. Denemeye başlayanların büyük çoğunluğu alışamadan bırakıyormuş ve reflekslerde gerileme, halsizlik, uykusuzluk, iştahsızlık gibi birçok yan etki ile karşılaşıyormuş.

Da Vinci Uykusunun Faydaları: Başarırsanız eğer getirisi de oldukça fazla bu uyku türünün. Öncelikle rüyalarınız fazlasıyla canlanıyormuş. Hafızayı güçlendirirken, diğer yeteneklerinizin de artmasına neden oluyor. En önemlisi ise günün 22 saati size kalıyor, isterseniz at koşturun.

Unutulmaması gereken, ne yapılırsa yapılsın ortada bir alışma evresi var ve vücuda zaman tanınması gerekli. Özellikle uyku saatlerine uyulması ve aşılmaması öneriliyor. Karanlık bir ortamda uyunması da melatonin hormonunun salgılanması açısından oldukça önemli.

Ben Ne Yapacağım?

İlk başta Da Vinci Uykusu‘nu denemeyi düşünüyordum ama baktım bir anda denemek fazlasıyla zorlu olacak ve gerek yok bünyeyi fazla zorlamaya, bu nedenle iki fazlı uykuyu denemeye karar verdim. Yani gece 1’de yatıp 6’da kalkmayı daha sonra 11.30’ta yatıp 1.5 saat sonra öğlen 1’de kalkmayı planlıyorun. Başarırsam eğer, toplamda 6.5 saat uyumuş olup, tek fazlı (monophasic) ya da normal uyku süresi olan 8 saatten 1.5 saat daha kazanmış olacağım.