II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi’ne Git | #istanbul #193

Hayatınızda hiç hamama gittiniz mi? Ben gitmedim; daha doğrusu gittim ama yıkanmak için değil müze olarak gezmek için. II. Bayezid Hamamı‘nın restorasyonu tamamlandıktan sonra II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi‘ne dönüştürülmüş. Öğrenir öğrenmez de soluğu hamamda aldık tabii ki. Yurt dışına gittiğimizde hep “Adamlarda bir şey yok ama otun, bokun müzesini yapmışlar” der dururuz. Bizde ise milyonlarca müze açmaya yetecek kadar kaynak, malzeme, birikim, kültür var ama müze kurmayı akıl edecek, müzeleri toplumların gelişmesinde en önemli etken olarak görebilecek zihniyet yoktur. Ancak II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi gibi müzelerin açıldığını gördükçe içimde kalan umut parçacıkları az da olsa hareketlenmeye başlıyor.

İnternette müze araştırması yaparken rastlantı sonucu gözüme bir müze takıldı. YouTube’da “Arif’in Manchester’a attığı golü arıyordum nereye geldim?” misali II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi resmen karşıma çıkıverdi. Müze, 26 Mayıs 2015’te açılmış ama benim yeni haberim oluyor. Skandal! Peki ne yapmalı? Tabii ki zaman kaybetmeden, bir an önce gidilmeli.

Hava sıcak, gezecek başka noktalar, planlar da var ama ne yapıp edilecek ve II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi‘ne gidilecek! Müzeyi bulmak fazlasıyla kolay; tramvay yolu üzerinde Laleli ve Beyazıt arasında, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nin yanında yer alıyor. Görünce bir an mutlu oluyorum. Müze görünce insan heyecanlanır mı yahu? Merdivenlerden çıkıp içeri giriyoruz. Güvenlik, yeni sergi hazırlıkları olduğundan sadece müze bölümünü gezebileceğimizi nazik bir dille söylüyor. Müze güvenliğine +1 puan.

Hamama Giren Terler

Hayatımda ilk kez bir hamam girdim. Sıcağa dayanamayan, fenalaşan bir yapım var ama gelin görün ki saatlerce güneşlenme potansiyeline de sahip bir insanım. Sıcak demişken benim gibi hamama hiç gitmeyen biri daha var: Müzenin açılmasında büyük katkıları olan Prof. Dr. Nurhan Atasoy. Atasoy da sıcakta duramayıp, hamama yolu düşmeyenlerden ama böyle bir müzeyi ortaya çıkartmak kaderin bir cilvesi olsa gerek. Ben kendisini Tarihin Arka Odası programından tanıyorum, eli öpülesi bir kadın.

İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü ve İstanbul Valiliği’nin işbirliği ile 2015 yılının başında restorasyonu tamamlanan müzenin ilginç özelliklerinden biri de bağışlardan meydana gelmesi. Atasoy, “az zamanda çok işler yaptık misali” müzenin oluşumu için fazlasıyla emek harcamış. Müze fikri tamam ama içinde ne sergilenecek? İşte bu noktada, etrafından müzeye eser bağışlamaları konusunda yoğun irtibata geçmiş. Aslında müzenin açılışı ile ortak olarak bir de “Yıldız Sarayı’ndan İstanbul Üniversitesi’ne” sergisi açılmış ama biz onu kaçırdık ne yazık ki. Müzenin, soyunma odaları sergi salonlarına dönüştürülmüş, yıkanılan bölümler ise müze bölümü olarak düzenlenmiş.

II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi‘ne gitmeden önce içimde pek bir umut yoktu ne yalan söyleyeyim. Ama beklentimin fazlasıyla üstünde bir müze ile karşılaştım diyebilirim. İstanbul Üniversitesi’nin sayfasında bakın müze hakkında neler yazıyor:

“Osmanlı mimarisinin ve sosyal hayatının vazgeçilmez parçası olan hamam yapıları, sosyal anlamda günümüzde gündelik yaşamdaki önemini büyük ölçüde kaybetmiş olmakla beraber, yaşayan ve kuşaklar boyu aktarılan bir kültürün simgesidir. Bu kapsamda açılan müzede, Osmanlı toplumunda suyun gündelik yaşamdaki yerinin ve öneminin ne olduğu, tarihsel süreçteki değişimin ve dönüşümün nasıl gerçekleştiğinin ziyaretçiye aktarılması hedeflenmiştir. Bu çerçevede Türk hamam geleneğine ait etnografik eserler vitrin içinde sergilenmiş ve bu gelenek görsel materyallerle desteklenerek ziyaretçinin beğenisine sunulmuştur.”  Kaynak.

Korinth Sütun Başlığı, mermer, 3. yüzyıl sonu

II. Bayezid Hamamı

8. Osmanlı padişahı olan II. Bayezid, bildiğiniz gibi Fatih Sultan Mehmet’in oğlu, Yavuz Sultan Selim’in de babası. İşte böyle bir isimin yaptırdığı hamamın içinde gezmek, tarihe dokunmak bambaşka bir duygu. 16. yy.’a ait hamam, İstanbul’un en büyük hamamı ve çifte hamam olma özelliğini taşımaktaymış. Yani hem kadın hem de erkekler için ayrı yıkanma bölümleri mevcut. II. Bayezid Hamamı, Patrona Hamamı olarak da biliniyor. Çünkü meşhur Patrona Halil İsyanı’nın başı olan Patrona Halil bu hamamda tellaklık yapmış. Lale Devri’ni bitiren isyanın filmi çekilse keşke diyerek bu konuyu burada kapatıyorum.

Başımı kaldırmamla ağzımın açılması arasından geçen süre saniyenin binde biri. Yıldızların altında, 15. yy.’da yıkandığınızı hayal etsenize? Her girdiğim odada en az bir beş dakika başımı kaldırıp bakmışımdır kesin.

Gidip, boş duvarlara bakıp geleceğiz diye düşünmeyin. Müzede Türk hamam kültürüne dair birçok eşya sergilenmekte. Hamam tası, havlu, kese, bohça, peştamal bunlardan sadece bazıları.

Bilgilendirme panolarında ise “Türk hamamları hakkında” ve “Yabancı gezginlerin anılarında Türk hamamı” konularında bilgiler yer alıyor. Ben onlardan burada bahsetmeyeyim, siz gidin yerinde okuyun. Bakın bakalım Edmondo de Amicis, Türk hamamları hakkında ne düşünüyor.

Müze gezinizi sonlandırdınız ama durun hemen gitmeyin! Müze tuvaletine de bir uğrayın derim. 16. yy.’dan kalma bir hamamda tuvaletiniz yoksa bile bir elinizi yüzünüzü yıkayın derim. 🙂

II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi, “T1 Kabataş-Bağcılar Tramvay Hattı” güzergahında ya da kısaca tramvay yolu üzerinde bulunuyor. İsterseniz belki diye tam adresi de vereyim; Derviş Mehmed Sokak, Edebiyat Fakültesi yanı Vezneciler. Peki müze ne zaman açık? Pazartesi günleri kapalı olan müzeyi, diğer günler 09.30-16.30 saatleri arasında ücretsiz gezebilirsiniz.